Onder de waterlijn van een internationaal consortium: het Iceberg-model in Athmos-praktijk

Vier organisaties bundelen hun krachten in een Europees samenwerkingsverband rond digitale inclusie in kansarme gemeenschappen. Het consortium bestaat uit: een technologische innovator (AI-tooling voor educatie), twee belangenvertegenwoordigers (één voor lokale overheden, één voor gebruikersgroepen) en een filantropische instelling die het project financiert vanuit maatschappelijke doelstellingen. De missie is duidelijk: gelijke toegang tot digitale middelen en vaardigheden. De samenwerking blijkt echter complex. Vier cultuurvelden botsen: snel versus zorgvuldig, risico nemen versus indekken, top-down versus participatief, schaal versus impact.

GEBEURTENISSEN

SYMPTOMEN
  • De technologische partner lanceert zonder overleg een prototype op lokaal niveau, tot frustratie van de andere leden.
  • Vergaderingen verzanden in discussies over tempo, bevoegdheid en terminologie.
  • Eén van de belangenbehartigers dreigt zich terug te trekken wegens “gebrek aan inspraak”.
  • De filantropische partner stelt vragen over impact, maar krijgt weinig respons.
  • Externe communicatie loopt stroef: tegenstrijdige boodschappen over doel en doelgroep.

Wat Athmos doet:

Athmos Pulse maakt culturele verschillen en sluimerende spanningen zichtbaar als feitelijke signalen.

Daardoor wordt duidelijk waar samenwerking stokt: niet door onwil, maar door uiteenlopende gewoontes, besluitlogica en verwachtingen.

PATRONEN

DYNAMIEK BLOOTLEGGEN
  • Elk overleg begint constructief, maar eindigt in onderhuidse frictie: mensen voelen zich onvoldoende begrepen en haken af.
  • Vertegenwoordigers van gebruikersgroepen blokkeren stappen die niet 100% gedragen zijn.
  • “We kunnen ons geen misstap veroorloven.” versus “We moeten tonen dat dit werkt, anders dreigen we financiering te verliezen.”
  • De tech-partner heeft het over vertragende “politieke maneuvers”.
  • Individuele motieven spelen mee: persoonlijke overtuigingen, ideologische voorkeuren, reputatiegevoeligheid.
  • Besluiten worden formeel genomen, maar informeel in twijfel getrokken.

Wat Athmos doet:

Athmos Atlas benoemt terugkerende reflexen — zoals nationale gevoeligheden of machtsverschillen — zonder te vervallen in stereotypering.

Zo krijgen teams taal om elkaar beter te begrijpen en worden verschillen omgezet in werkbare afspraken in plaats van bron van conflict.

STRUCTUREN

systeemlogica ontmantelen
  • Er is geen gedeeld kader voor besluitvorming: sommige partners volgen interne hiërarchie, andere werken bottom-up.
  • De rolverdeling is onduidelijk: wie beslist over inhoud, over timing, over middelen?
  • KPI’s zijn verschillend: de tech-partner stuurt op snelheid en bereik, de filantropische partner op maatschappelijke impact, de belangenbehartigers op representativiteit.
  • De consortiumleiding heeft geen mandaat om conflict aan te pakken.

Wat Athmos doet:

Athmos Atlas herijkt overlegstructuren en besluitlogica zodat diversiteit in snelheid, hiërarchie en accountability hanteerbaar wordt.

Dit brengt helderheid in wie beslist, hoe afspraken gelden in verschillende culturen en hoe coördinatie sneller en consistenter kan verlopen.

MENTALE MODELLEN

onderliggend wereldbeeld
  • “Technologen begrijpen de mensen niet.”
  • “De traagheid van politiek saboteert echte vooruitgang.”
  • “Filantropen willen mooie rapporten, geen echte impact.”
  • “Wij dragen het maatschappelijk belang — zij maken er business van.”
  • “Als wij nu niet ingrijpen, is het straks te laat.”
  • “Consensus is belangrijker dan snelheid.”

Wat Athmos doet:

Atmos Compass maakt de impliciete overtuigingen zichtbaar die samenwerking blokkeren — van diepgewortelde nationale reflexen tot ingesleten ideeën over macht en invloed. Door die aannames bespreekbaar te maken, ontstaat een gedeelde taal en een nieuw narratief waarin verschillen niet langer wantrouwen voeden, maar samenhang en vertrouwen versterken. Zo krijgt een consortium niet alleen een strategisch plan, maar ook een geloofwaardig verhaal waar leiders en teams zich achter kunnen scharen.

Niveau
Wat speelt er?
Wat doet Athmos?
Wat verandert er?
Gebeurtenissen

Eilandvorming, vijandigheid tussen teams, stagnatie, verloop

Onderstroom signaleren en verwoorden met narratieve precisie

Erkenning van spanningen zonder schuldtoewijzing

Patroon

Herhaling van conflictvermijding, cynisme, loyaliteit aan het verleden

Narratieve patroonanalyse en cultuurdiagnose via AI + dialoog

Inzicht in groepsdynamiek en informele machtstructuren

Structuur

Ongelijke besluitvorming, asymmetrische integratie, gebrek aan gedeeld kompas

Hertekening van overlegstructuren, KPI’s, verantwoordelijkheden

Eén geheel op basis van nieuwe gemeenschappelijkheid

Mentale modellen

Overtuigingen van uitsluiting, verlies, wantrouwen, zelfbescherming

Collectieve hervertelling via dialoogtrajecten, narratief leiderschap, spiegelsessies

Gedeeld nieuw verhaal dat richting geeft aan strategie én samenwerking

Niveau
Wat speelt er?
Wat doet Athmos?
Wat verandert er?
Gebeurtenissen

Ontslag, passiviteit, frustratie

Signalen bundelen, frictie erkennen

Erkenning zonder schuldigen

Patroon

Herhaalde weerstand

Patronen objectiveren via semantische data

Gemeenschappelijke taal voor wat er leeft

Structuur

Ongelijke verantwoordelijkheid

Systeemdiagnose en KPI-revisie

Betere afstemming tussen rol en mandaat

Mentale modellen

“Mijn mening telt niet”

Narratief werk en leiderschapsbegeleiding

Eigenaarschap en psychologische veiligheid stijgen

Niveau
Wat speelt er?
Wat doet Athmos?
Wat verandert er?
Gebeurtenissen

Frustratie over tempo, rolverwarring, dreigend afhaken, versnipperde communicatie

Relatiesignalen bundelen en verhelderen

Erkenning van het spanningsveld als structureel element

Patroon

Herhaalde conflictvermijding, parallelle logica’s, persoonlijke agenda’s

Patroonontleding op ritme, taal en macht

Nieuwe taal voor samenwerking, gebaseerd op realiteit i.p.v. verwachtingen

Structuur

Geen gedeeld mandaat, onduidelijke verantwoordelijkheden, conflicterende KPI’s

Systeemdiagnose en kaderhertekening

Spelregels die spanningen dragen i.p.v. onderdrukken

Mentale modellen

Ideologische botsingen, wantrouwen tussen expertises, botsende wereldbeelden

Cultuurgesprekken en narratieve hervertelling (= het gedeelde verhaal herformuleren)

Gedeeld verhaal waarin verschillen benoemd, erkend en strategisch verbonden worden

Conclusie

Wat deze case laat zien

Samenwerking over organisatiegrenzen heen vraagt meer dan structuren en intenties.
In projecten waar maatschappelijke ambitie, technologische innovatie en politieke sensitiviteit samenkomen, botsen vanzelfsprekendheden.

In dit consortium ontstond geen conflict ondanks de goede bedoelingen, maar precies omdat er:

  • geen heldere afspraken waren over mandaat en eigenaarschap,
  • beslissingen gedeeld moesten worden zonder duidelijke structuur,
  • en relationele verschillen niet erkend, laat staan gedragen werden.

Zonder expliciete rolverdeling en zonder werkbare spelregels verschuift verantwoordelijkheid naar de onderstroom: invloed wordt informeel, spanningen personaliseren, en vooruitgang wordt afhankelijk van wie het luidst spreekt of stil blijft.

Athmos maakt dit zichtbaar en werkbaar.
We begeleiden het consortium in het vormgeven van nieuwe spelregels — spelregels die:

  • verschillen niet vermijden, maar dragen,
  • samenwerking niet standaardiseren, maar bewust coördineren,
  • en beslissingen niet ontwijken, maar verankeren in wederzijds begrip en structuur.